Kalendarz

Poniższy kalendarz prezentuje cały aktualny miesiąc w bieżącym roku. Dzisiejszy dzień jest zaznaczony odróżniającym się od reszty dni kolorem. Jest to kalendarz wieloletni. Za pomocą strzałek możesz poruszać się po przyszłych i przeszłych miesiącach, np. żeby sprawdzić, jaki będzie dzień tygodnia w konkretnej dacie.

W kalendarzu zaznaczone są wszystkie państwowe oraz religijne święta. Obchody niektórych świąt są t.zw. ruchome, czyli w każdym roku mogą przypadać na inny dzień. Wyliczanie dat tych świąt jest kłopotliwe. Teraz wystarczy, że spojrzysz na kalendarz i odczytasz datę świąt.

Księżyc, Słońce, człowiek i czas

Rok to 365 dni podzielonych na dwanaście miesięcy plus dodatkowo jeden dzień co cztery lata – tak w skrócie przedstawia się znany nam wszystkim współczesny kalendarz. Wprowadził go ponad 400 lat temu papież Grzegorz XIII, zmęczony obliczaniem ruchomych świąt kościelnych według kalendarza juliańskiego.

Początki kalendarza sięgają czasów starożytnych. W zależności od tego, czy dana kultura przyjęła za podstawę swoich obliczeń księżyc, czy słońce, tworzono różne kalendarze. Starożytni Egipcjanie wzięli pod uwagę także regularność z jaką przybierały i opadały wody Nilu. Za pierwszy egipski kalendarz można uznać nilometr – przyrząd wskazujący poziom wody w rzece. Z czasem jednak Egipcjanie stwierdzili, że rok wyznaczany według Nilu nie pokrywa się z cyklami księżycowymi. Około 3000 lat p.n.e. zwrócili się więc ku Słońcu. Obserwując niebo dostrzegli moment, kiedy Syriusz pojawiał się dokładnie w tej samej linii, co wschodzące słońce. Dzień ten uznali za początek roku. Pięć pierwszych dni przeznaczali na świętowanie, a pozostałe podzielili na 12 równych miesięcy, liczących po 30 dni. Jak dzisiaj wiemy, astronomiczny rok słoneczny jest jednak dłuższy o kilka godzin.

Starożytni Babilończycy oparli swój kalendarz na cyklach księżycowych. Dopiero jednak około 432 r.p.n.e. Odkryli dziewiętnastoletni cykl, po którym poszczególne fazy Księżyca przypadają na te same dni w roku. (tzw. cykl Metona). Kalendarz księżycowy przyjęli również Żydzi i do dziś go używają. Uwzględnia on cykl Metona oraz, mimo że dzieli się na 12 miesięcy, wprowadza wiele dodatkowych dni dla zrównania cyklu księżycowego z rzeczywistym biegiem czasu.

Kalendarzem opartym na cyklach księżycowych był także starożytny kalendarz rzymski. Był on podzielony na 10 miesięcy aż do VI wieku p.n.e., kiedy ustalono, że rok kalendarzowy liczy 355 dni i podzielono go na 12 miesięcy. To z tego podziału pochodzi nazwa „kalendarz”, bowiem słowem Kalendy określano każdy pierwszy dzień miesiąca. Nie była to jednak dokładna rachuba czasu. Cesarz rzymski Juliusz Cezar wprowadzając swoją reformę kalendarza musiał wydłużyć rok 46 p.n.e. aż o 90 dni, aby dopasować miarę czasu do rzeczywistego cyklu roku słonecznego. Jednak kalendarz juliański także się spóźniał. Innym jeszcze problemem było obliczanie według tego kalendarza terminu Wielkanocy, który zależny był od pełni Księżyca przypadającej 21 marca lub później. Od terminy Wielkanocy zaś w kalendarzu świąt chrześcijańskich zależne były inne ruchome święta. Kalendarz juliański spóźniał się o 1 dzień raz na 128 lat. W 1572 r. nowowybrany papież Grzegorz XIII powołał więc komisję reformy kalendarza. Zmiana została wprowadzona w życie w 1582 r. Jak dziś wiemy, kalendarz gregoriański także nie jest idealną rachubą czasu – spóźnia się w stosunku do cyklu astronomicznego o 1 dzień raz na 3000 lat.